مقدمه
وقتی قدم در ویتنام میگذارید، تنها با منظرههای شالیزار، موتورهای شلوغ هانوی یا قهوههای شیرین روبهرو نمیشوید. این کشور لایهای پنهان در دل فرهنگ غذاییاش دارد؛ لایهای که گاهی ترسناک، گاهی درمانگر و همیشه شگفتانگیز است.
در ویتنام، برخی رستورانها منویی دارند که نامش ممکن است در نگاه اول مخاطب را جا بزند: غذاهایی با گوشت مار. گوشت این خزنده لغزنده و ترسناک، در باور مردم بومی نهتنها خوراکی مقوی و گرانقیمت است، بلکه خواصی دارویی دارد که قرنهاست در طب سنتی آسیای شرقی مورد توجه قرار گرفته است. گفته میشود این گوشت برای پاکسازی بدن، درمان دردهای مفصلی، تقویت قوای جسمی و حتی افزایش طول عمر مفید است.
اما این تجربه برای همه مناسب نیست. در بسیاری از رستورانهای محلی، فرآیند تهیه غذا با حضور مشتری انجام میشود: از انتخاب مار زنده گرفته تا ذبح، جمعآوری خون، کیسه صفرا و پخت غذا. اگر به صحنههای صریح و بیپرده حساس هستید یا با دیدن حیوانات در حال مرگ مشکل دارید، این ماجراجویی ممکن است برایتان سنگین باشد. همچنین اگر دچار آلرژی خاص یا مشکل در سیستم گوارش هستید، توصیه میشود پیش از چشیدن گوشت مار با پزشک مشورت کنید.
با این حال، اگر مشتاق تجربهای فراتر از معمول هستید، با ما همراه شوید تا شما را به قلب فرهنگی ببریم که از مار، دارو، غذا و آیین میسازد.

مارها در منو؛ چرا ویتنامیها مار میخورند؟
در فرهنگ سنتی ویتنام، مار نهتنها نماد قدرت و حیلهگری است، بلکه منبعی ارزشمند برای حفظ سلامت بدن به شمار میرود. مردم مناطق شمالی، بهویژه اطراف شهر هانوی، قرنهاست که گوشت مار را در وعدههای غذایی خود گنجاندهاند.
بر اساس آموزههای طب سنتی ویتنامی و چینی، گوشت مار دارای طبعی گرم است و به بهبود گردش خون، تقویت قوای جنسی، درمان بیماریهای پوستی و کاهش التهاب کمک میکند. کیسه صفرا و خون مار نیز بهصورت جداگانه بهعنوان مکمل دارویی مصرف میشود. برخی حتی باور دارند که خون مار، بدن را از انرژیهای منفی پاک میکند و سلامت عمومی را ارتقا میدهد. در این کشور، خوردن مار یک ماجراجویی نیست؛ نوعی آیین است
خزندهای برای شفا؟ نگاهی به خواص دارویی گوشت مار
در بین گونههای خوراکی، مار کبری و مار سبز آبی شهرت بیشتری دارند. این مارها در شرایط خاصی پرورش داده میشوند و پس از رسیدن به سن مشخصی، برای استفاده دارویی و غذایی آماده میشوند.
گوشت این مارها، سرشار از پروتئین، اسیدهای آمینه ضروری و چربیهای مفید است. طبق تحقیقات محلی و روایات سنتی، فواید مصرف گوشت مار عبارتاند از:
- درمان درد مفاصل و روماتیسم
- افزایش انرژی و رفع خستگی مزمن
- تقویت عملکرد کبد و کلیه
- بهبود سیستم گردش خون و کاهش کلسترول
- تسریع ترمیم زخمها و بهبود التهابات پوستی
البته باید توجه داشت که این فواید بیشتر در طب سنتی گزارش شدهاند و مدارک علمی قطعی برای برخی از این ادعاها وجود ندارد. اما بسیاری از افراد محلی که سالهاست از این گوشت استفاده میکنند، آن را بهترین دارو برای بیماریهای مزمن میدانند.
طعم و بافت گوشت مار؛ تجربهای متفاوت برای ذائقهها
طعم و بافت گوشت مار به هیچوجه شبیه گوشتهای رایج مثل مرغ یا گوشت گاو نیست و این تفاوت، یکی از دلایل اصلی کنجکاوی گردشگران برای امتحان آن است.
بافت گوشت مار معمولاً سفتتر و کشدارتر از مرغ است. این بافت خاص به خاطر ماهیچههای قوی مار است که برای حرکت در طبیعت به آن نیاز دارد. هنگام جویدن، ابتدا حس میکنید که گوشت نرم است اما با کمی جویدن، کشدار و محکمتر میشود؛ شبیه به ترکیبی از گوشت مرغ و ماهی که تردی کمتری دارد.
از نظر طعم، گوشت مار غالباً ملایم است اما بویی خاص و کمی خاکی و جنگلی دارد که به دلیل زیستگاه طبیعی مار است. بسیاری طعم آن را نزدیک به گوشت سفید پرندگان میدانند اما با یک تلخی و طعم دودی ملایم که در غذاهای کبابی یا سوپهای ادویهدار بیشتر به چشم میآید.
طعم گوشت مار به روش پخت و نوع ادویهها وابسته است؛ مثلاً در سوپهای زنجبیلی، تند و گرم است، در کبابها با ادویههای محلی ترد و خوشعطر و در سرخشدهها کمی تند و شور.
اگر برای اولین بار است که گوشت مار میخورید، ممکن است نیاز به چند لقمه داشته باشید تا به طعم و بافتش عادت کنید، اما بسیاری گردشگران میگویند که پس از چند لقمه، آن را دلپذیر و متفاوت مییابند؛ تجربهای که از هر غذای دیگری در سفر متفاوت است.

دهکدهای در هانوی که همه چیزش بوی مار میدهد!
در حومه شرقی شهر هانوی، دهکده لئمات (Le Mat) قرار دارد؛ جایی که برای گردشگران ماجراجو شبیه مکانی افسانهای است. در این روستا، مار پرورش داده میشود، غذاهای متنوع با گوشت آن طبخ میشود و همه اهالی در این اقتصاد عجیب و تخصصی مشارکت دارند.
وارد کوچههای باریک که میشوید، قفسهایی پر از مار را در جلوی خانهها میبینید. بوی ادویه، چوب سوخته و گاهی هم خون تازه، در هوا پراکنده است. اینجا، گردشگر نهتنها غذا میخورد، بلکه در مراسم تهیه غذا هم حضور دارد.
اینجا، غذا با گوشت مار فقط یک وعده نیست، بلکه یک نمایش زنده و آیینی است که گردشگران را به دنیایی متفاوت میبرد.
مرحله اول: انتخاب مار زنده
در ابتدای ورود، قفسهای بزرگی پر از مارهای مختلف میبینید؛ از مارهای کبری تا مارهای سبز و آبی. شما به عنوان گردشگر میتوانید مار مورد علاقهتان را انتخاب کنید. بعضی رستورانها حتی اجازه میدهند مار را خودتان لمس کنید یا از نزدیک ببینید. این انتخاب، شروع سفری است که تجربهای نادر و بهیادماندنی میشود.
مرحله دوم: ذبح مار و جمعآوری خون
پس از انتخاب مار، گارسون یا آشپز ماهر، فرایند ذبح مار را جلوی چشمانتان انجام میدهد. این مرحله برای بسیاری از گردشگران چالشبرانگیز است؛ اما بخشی از تجربه فرهنگی و غذایی این منطقه به شمار میرود. خون مار در یک لیوان کوچک جمعآوری میشود و معمولاً همراه با شراب برنج برای نوشیدن آماده میشود.
مرحله سوم: آمادهسازی مواد دارویی
در کنار گوشت، کیسه صفرا و پوست مار نیز جدا میشوند. کیسه صفرا که مادهای زرد و تلخ است، به عنوان یک داروی طبیعی مصرف میشود و گاهی به صورت خشکشده یا محلول، برای گردشگران سرو میشود. این بخش آیینی خاص دارد و اغلب با توضیحاتی درباره خواص دارویی آن همراه است.
مرحله چهارم: پخت و سرو غذا
گوشت مار به چند شکل مختلف طبخ میشود: سوپ گرم و معطر با زنجبیل و برگ لیمو، کباب مار با ادویههای محلی، گوشت سرخشده با سیر و فلفل، و حتی برنج سرخشده با تکههای مار. غذاها یکییکی به میز آورده میشوند و شما میتوانید هر کدام را جداگانه مزه کنید.
مرحله پنجم: نوشیدن شراب خون مار
در پایان، گاهی شراب مخلوطشده با خون مار به عنوان مکمل غذایی سرو میشود. بسیاری از محلیها باور دارند که این نوشیدنی انرژیبخش است و به سلامت بدن کمک میکند. گردشگران شجاع معمولاً این قسمت را با هیجان و کمی اضطراب تجربه میکنند.

مراسم خون، زهر و شعله؛ تجربهای که فقط در ویتنام ممکن است
سفارش یک وعده غذایی با گوشت مار، مثل انتخاب یک بشقاب برنج یا نودل نیست. یک آیین کامل است. در رستورانهای محلی دهکده لئمات، یک مار کامل، به شکل چند نوع غذا برایتان آماده میشود. این غذاها به ترتیب سرو میشوند و هر کدام طعمی کاملاً متفاوت دارد:
- پیشغذا: خون مار با شراب برنج
- سوپ: گوشت مار پخته با زنجبیل و لیمو
- غذای اصلی: مار کبابشده یا سرخشده با سیر و فلفل
- تزئینی: پوست مار سرخشده یا خشکشده
- مکمل: برنج سرخشده با تکههای مار و سبزیجات کوهی
برخی رستورانها حتی پودر استخوان مار را نیز بهعنوان مکمل به شما پیشنهاد میدهند، که به باور بومیان خاصیت تقویت استخوان دارد.

گردشگرانی که شجاعت را در لیوان خون پیدا کردند
برای بسیاری از گردشگران، صرف غذا با گوشت مار، چیزی فراتر از امتحان طعم جدید است؛ ورود به جهان ناشناختهای از آیین و شجاعت است. برخی مسافران، با چهرههایی مردد، جام خون مار را در دست میگیرند و در سکوت جمع، آن را بالا میکشند.
حس پس از نوشیدن؟ برای برخی چیزی شبیه غرور است، برای برخی دیگر حالت تهوع! اما تقریباً همه متفقالقولاند که این تجربه را هیچگاه فراموش نخواهند کرد.
سانا ؛ همراه شما در تجربهای که از ذهنتان بیرون نمیرود
ما در آژانس مسافرتی سانا باور داریم که سفر فقط عبور از مرزها نیست؛ گاهی باید از مرزهای ذهن هم عبور کرد. تجربه غذا با گوشت مار، ممکن است عجیب به نظر برسد، اما اگر آماده باشید، یکی از آن تجربههایی خواهد بود که شخصیت شما را تغییر میدهد. چه از سر کنجکاوی، چه با هدف درمانی، یا فقط برای ثبت یک خاطره منحصربهفرد، این سفر طعمی دارد که هیچکجای دیگر پیدا نمیکنید.